Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG of TCM) bestaat al ruim 4.000 jaar en is de verzamelnaam voor alle genees- en behandelwijzen uit Azië, met name China. Het is een zelfstandig geneeskundig systeem dat nogal verschilt van onze westerse benadering. Daar waar onze gezondheidszorg meer kijkt naar de anatomische structuren van het menselijk lichaam en ziekten vooral symptomatisch benadert, bekijkt de TCM het lichaam als geheel (holistisch). Het creëren van harmonie tussen lichaam, geest en omgeving staat hierbij centraal. 

Ondanks dat wij Chinese geneeskunde in Nederland soms nog wat "wazig" vinden, is er wereldwijd al veel onderzoek naar gedaan en wordt het in talloze landen veelvuldig ingezet naast de reguliere gezondheidszorg.

Binnen de Chinese geneeskunde wordt gewerkt op basis van meridianen. Met het blote oog zie je ze niet, maar deze energiebanen lopen van je kruin tot aan je tenen. Samen vormen ze een ingenieus netwerk met een belangrijke functie: levensenergie (Qi) zo soepel mogelijk door je lichaam transporten.

Elke meridiaan is gekoppeld aan een orgaan en heeft zowel een fysieke, als een psychische kant. Zo gaat de longmeridiaan niet alleen over ademhaling, maar ook over de emotie verdriet. 

Wat zegt de Westerse geneeskunde over meridianen?

Westers gezien bestaan er verschillende theorieën over wat meridianen precies zijn en of ze teruggevonden kunnen worden in het lichaam. Tot nu toe werd gedacht dat de punten zich met name bevinden op vaat-zenuwbundels in het lichaam. In 2018 is aan de universiteit van Vienna nader onderzoek gedaan naar het anatomisch bewijs voor het bestaan van meridianen.

Hiervoor zijn vier lichamen tot op microniveau ontleed. De onderzoekers vonden dat meridianen deel uitmaakten van de extracellulaire matrix, oftewel het bindweefsel. Slechts enkele acupunctuurpunten bevonden zich op een vaat-zenuwbundel, waarmee de huidige theorie ontkracht wordt.

Acupunctuur werkt niet alleen maar via zenuwreflexen. Echter, 80 procent van de acupunctuurpunten bevond zich in bundels van bindweefsel rondom spieren en pezen. Deze werden wel in bijna alle gevallen doorkruist door vaat-zenuwbundels.

Bron: Evid Based Complement Alternat Med. 2019 Mar 21;2019:6976892

Nee, wel met veel. Vooral als je last hebt van chronische langdurige klachten kun je baat hebben bij de Chinese geneeskunde. Ook mensen met ziekten waar artsen in de reguliere gezondheidszorg niet zo veel aan kunnen doen en waar tegen gezegd wordt "leer er maar mee leven" of mensen die de rest van hun leven bepaalde medicijnen moeten blijven slikken ter preventie van hun ziekte, kunnen terecht bij een TCM-therapeut.

Bij acute en levensbedreigende klachten of ziekten  kun je beter naar de reguliere geneeskunde. De Chinese geneeskunde is gebaseerd op natuurgeneeskunde, waardoor de werking wat meer tijd in beslag neemt.

Niet alleen in China wordt de traditionele Chinese geneeskunde naast het westers reguliere medische traject ingezet. Maar liefst 1/3 van de wereldbevolking gebruikt Chinese geneeskunde. Het bestaat ook al ruim 4.000 jaar (ter vergelijking onze westerse geneeskunde bestaat pas ca. 200 jaar). En dat is niet voor niets. Als Chinese geneeskunde onzin zou zijn, had het al lang niet meer bestaan! Wij snappen westers de werking alleen niet rondom meridianen. Daarom wordt er wereldwijd verschikkelijk veel onderzoek naar gedaan. Een aantal van deze onderzoeken vind je terug op www.evidencebasedacupuncture.org en het National Center for Biotechnology Information (NCBI). 

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, WHO) erkent de werking van acupunctuur. Zij hebben in 2003 een uitgebreid rapport over de effectiviteit van acupunctuur gepubliceerd naar aanleiding van verschillend klinisch onderzoek. Dit rapport en recentere publicaties vind je hier.

Nee, Chinese geneeskunde is niet gevaarlijk mits je naar een vakkundig opgeleide therapeut gaat die aangesloten is bij een beroepsvereniging zoals NVA, ZHONG of VBAG.

Ja, dat kan zeker. De traditionele Chinese geneeswijzen kunnen prima worden gebruikt om reguliere westerse therapieën te versterken, aan te vullen of hun bijwerkingen te verminderen.

In Nederland valt de traditionele Chinese geneeskunde onder 'complementair' ofwel ‘alternatief’. Voor sommigen reden om Chinese geneeswijzen te veroordelen. Dat is jammer, want juist in combinatie met de reguliere gezondheidszorg kunnen patienten veel beter geholpen worden. Niet voor niets dat er wereldwijd veel onderzoek naar gedaan wordt en er in veel landen al nauw samengewerkt wordt. Helaas loopt Nederland hierin ver achter. Niet alleen in Oosterse landen zoals China en Japan, maar ook in Westerse landen zoals Amerika, Canada, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland ligt dit anders: daar wordt veel moeite gedaan om de traditionele geneeswijzen onderdeel te maken van de reguliere geneeskunde.

Bekijk een vraaggesprek met dr. Daniel Keown, author of The Spark in the Machine, waarin hij uitlegt dat westerse reguliere geneeskunde niet langer kan negeren wat Chinese geneeskunde te bieden heeft.

Acupunctuur kennen de meesten als de behandeling met ‘naalden’. Dat is ook zo, maar acupunctuur is veel meer dan dat. Acupunctuur is één van de meest bekende en onderzochte behandelwijzen binnen de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM). De World Health Organisation (WHO) beschrijft meer dan 50 indicaties waarbij acupunctuur bewezen effectief ingezet kan worden, waaronder: (chronische) pijn, fibromyalgie, reumatische aandoeningen, (chronische) vermoeidheid, slapeloosheid, depressie, burn-out, allergieën, onvruchtbaarheid, prostaatproblemen, zware overgangsklachten, darmklachten, luchtwegproblemen, en ter ondersteuning bij kanker. Een compleet overzicht van aandoeningen waarbij behandeling met acupunctuur succesvol is gebleken, vind je hier. 

Er bestaan verschillende theorieën over wat meridianen precies zijn en of ze teruggevonden kunnen worden in het lichaam. Tot nu toe werd gedacht dat de punten zich met name bevinden op vaat-zenuwbundels in het lichaam. In 2018 is aan de universiteit van Wenen nader onderzoek gedaan naar het anatomisch bewijs voor het bestaan van de acupunctuurmeridianen. Hiervoor zijn vier lichamen tot op microniveau ontleed. De onderzoekers vonden dat de meridianen deel uitmaakten van de extracellulaire matrix, oftewel het bindweefsel. Slechts enkele acupunctuurpunten bevonden zich op een vaat-zenuwbundel, waarmee de huidige theorie wordt ontkracht. Acupunctuur werkt niet alleen maar via zenuwreflexen. Echter, 80 procent van de acupunctuurpunten bevonden zich in bundels van bindweefsel rondom spieren en pezen. Deze werden wel in bijna alle gevallen doorkruist door vaat-zenuwbundels.

Bron: Evid Based Complement Alternat Med. 2019 Mar 21;2019:6976892

Nee, acupunctuur doet geen pijn. Er wordt gebruik gemaakt van flinterdunne steriele naaldjes, die je nauwelijks voelt. Alleen het prikje door de huid kan even gevoelig zijn, maar over het algemeen voelen mensen niets.

Binnen de acupunctuur worden hele dunne steriele naaldjes gebruikt. Omdat er niets doorheen hoeft zoals bij een infuusnaald of bloedprik naald, is de prik van een acupunctuurnaald nauwelijks voelbaar.

Nee, acupunctuur is niet hetzelfde als dry needling. De naalden die gebruikt worden zijn hetzelfde, maar verder zijn de twee behandelmethoden compleet anders. 

Dry Needling is gebaseerd op de spieren. Wanneer je ergens spierpijn hebt, wordt er een naald in de spier gezet waardoor deze de gifstoffen loslaat en ontspant. Deze behandelingen zijn vaak vrij pijnlijk. Bij acupunctuur wordt zelden een naald in het pijnlijke of aangedane gebied gezet, omdat er gewerkt wordt met energiebanen (meridanen) in plaats van spieren. 

De Chinese geneeskunde gaat ervan uit dat alle organen en weefsels binnen het menselijk lichaam verbonden zijn via meridianen (energiebanen). Iedere meridiaan bevat tientallen punten met elk een eigen specifieke eigenschap. Op basis van jouw klachten gaat de acupuncturist die punten selecteren die samen jouw lichaam activeren en stimuleren om de betreffende klachten aan te pakken. Dit heeft dus niets te maken met anatomie en spieren zoals wij dat westers kennen, maar met energiedoorstroming.

Afhankelijk van jouw klachten, zal de acupuncturist aangeven wanneer je verbetering zou moeten gaan merken. Als je na 5 tot 7 behandelingen geen enkel verschil ervaart, kun je concluderen dat de betreffende behandeling voor jou niet de juiste is. Dit wil niet meteen zeggen dat acupunctuur bij jou niet werkt, dit kan ook te maken hebben met de kennis en kunde van de acupuncturist.

Over het algemeen zou je na een paar behandelingen al verbetering moeten ervaren. Sommige mensen merken al direct na de eerste behandeling verschil. Hoeveel behandelingen er precies nodig zijn is afhankelijk van de klacht, een eventueel ziekteverloop, de gezondheid van je lichaam en of je bereid bent om thuis leefstijlaanpassingen te doen. 

Acupunctuur is geen wondermiddel. Net als bij de reguliere zorg geeft het geen garanties. In hoeverre jouw klachten wegblijven heeft te maken met meerdere factoren. Als je de oorzaak van de klacht niet aanpakt, zal deze steeds weer terugkomen.

Acupunctuur wordt bij de meeste zorgverzekeraars deels vergoed binnen de aanvullende zorgverzekering, mits de acupuncturist is aangesloten bij een erkende beroepsvereniging. In hoeverre jij acupunctuur vergoed krijgt, is afhankelijk van je polisvoorwaarden.

In principe kan iedereen acupunctuur krijgen. Afhankelijk van je gezondheid en energieniveau zullen er meer of minder naalden gebruikt worden. Bij mensen in de laatste fase van hun leven (palliatieve/terminale fase) en bij kleine kinderen wordt er vaker gekozen voor manipulatie met de toppen van de vingers en duimen (acupressuur) in plaats van het gebruik van naaldjes.

Ja, ook kinderen kunnen een acupunctuur behandeling krijgen. Vaak reageren zij extra snel op de behandeling. Echter, niet alle acupuncturisten behandelen kinderen in verband met de aanvullende voorwaarden. Zoek daarom een acupuncturist die specifiek werkt met kinderen.

Nee hoor, je hoeft nergens in te geloven. Je moet je er alleen voor openstellen, maar dat doe je al wanneer je een afspraak maakt.

Wil je toch wat meer informatie vanuit medische onderzoeken over de effecten van acupunctuur? Kijk dan op www.evidencebasedacupuncture.org

Acupunctuur kent nauwelijks bijwerkingen. Soms kun je je wat vermoeid of slaperig voelen na de behandeling. Slik je bloedverdunners? Dan kan er een klein blauw plekje onstaan wanneer er een haarvaatje is geraakt met de naald. Maar dat gebeurd zelden als je naar een erkend acupuncturist gaat. 

Nee, je hebt geen verwijzing van de huisarts nodig. Vaak wordt er wel geadviseerd om je huisarts of behandelend arts op de hoogte te stellen van de acupunctuurbehandelingen.

Kruiden werken verrassend effectief. Ze hebben weinig bijwerkingen en kunnen meestal ook door kinderen veilig gebruikt worden. In totaal zijn er honderden soorten kruiden die geneeskrachtige eigenschappen hebben. Sommige kruiden zijn bekend zoals lavendel en kamille, maar er zijn heel veel meer kruiden met hele sterke geneeskracht.

Nee, er is een duidelijk verschil tussen kruidentherapie ofwel kruidengeneeskunde en homeopathie. Zo bestrijdt homeopathie niet direct de symptomen van de ziekte, maar helpt het ons lichaam een handje om zichzelf van binnen uit te genezen. Met kruidengeneeskunde wordt daarentegen wel geprobeerd de stofwisseling, organen en psyche rechtstreeks te beïnvloeden. Verder kunnen homeopathische middelen naast plantaardige grondstoffen ook dierlijke, mineralen en een klein beetje chemische grondstoffen bevatten. Ze zijn veelal verdund en geschud, waardoor ze minder actieve bestanddelen bevatten. Kruidentherapie is gebaseerd op alleen plantaardige bestanddelen. De concentratie is hoger, waardoor je er vaak maar een kleine hoeveelheid van nodig hebt.

Ja, kruiden kunnen gevaarlijk zijn. Niet de standaard keukenkruiden, maar als je met hogere doseringen gaat werken zoals in de kruidengeneeskunde dan gaat de uitspraak "baat het niet, dan schaadt het niet" zeker niet op. Het is dan ook niet aan te raden zelf te experimenteren met kruiden, maar contact op te nemen met een vakkundig en erkend fytotherapeut, herbalist of herborist.

Ja, veel kruiden wel. Een vakkundig en erkend fytotherapeut, herbalist of herborist kan je hierin adviseren.

Je kunt kruiden kopen om aan je eten toe te voegen of om thee van te maken. Daarnaast kun je kruidenoliën en kruidenzalven kopen bij de reformwinkel. Kruiden in hogere dosering zoals gebruikt in de kruidengeneeskunde, kun je niet zelf kopen.

Tui Na is een Chinese massagetechniek dat diep doorwerkt in het spierweefsel,  de botten en pezen maar ook in het zenuwstelsel. Het vergroot je veerkracht en weerstand, geeft je flexibiliteit en laat spanning en vermoeidheid verdwijnen. TuiNa kan verlichting geven bij diverse fysieke en emotionele klachten, zoals migraine, chronische pijn, spierspanningen, fibromyalgie, spier- en zenuwpijnen, rug- en nekklachten, slechte doorbloeding, spijsverteringsproblemen, stress en gewrichtsproblemen zoals reuma en artrose.

Cupping is een techniek met cups ofwel ‘koppen’ of ‘bollen’. Het zijn glazen of kunststof bollen die vacuüm zuigen op de huid, waardoor  blokkades in spieren en weefsel worden losgetrokken en de bloedcirculatie wordt gestimuleerd. Ondanks dat er vaak ronde plekken achterblijven na een behandeling doet cupping geen pijn. Wel kan het tot enkele dagen na de behandeling onprettig en beurs aanvoelen.

Guasha is een schraaptechniek met een speciale steen, waardoor afvalstoffen sneller worden afgevoerd door het lichaam.

Moxa ofwel bijvoetkruid (artemisia vulgaris) staat bekend om de verwarmende werking. Wanneer je moxa brandt, komt er warmte vrij die dezelfde trillingsfrequentie heeft als het lichaam, waardoor blokkades opgelost kunnen worden. Moxa wordt veel ingezet bij verklevingen en pijnlijke littekens. Daarnaast staat het gebruik van moxa bekend om de goede resultaten bij het draaien van baby's in stuitligging en bij chronische pijnen.