MULTIPLE SCLEROSE

Verstoring en disbalans

Ontsteking in de zenuwcellen

Multiple Sclerose ofwel MS is een neurologische aandoening in de hersenen en het ruggenmerg. Ruim 35.000 Nederlanders hebben MS. Vrouwen vaker dan mannen. Bij multiple sclerose ontstaan ontstekingen in de zenuwcellen, waardoor deze prikkels en signalen niet goed meer kunnen doorgeven aan de rest van het lichaam. De myeline (het beschermlaagje) rondom de zenuwuitlopers wordt aangevallen door je afweersysteem en vaak ook vernietigd. Littekenweefsel komt in de plaats. Hierdoor gaat de zenuw zelf uiteindelijk ook kapot. Je kunt daardoor allerlei klachten krijgen, waaronder slechter zien, bewegen of praten. 

MS komt vaker voor in koudere landen

De eerste symptomen van MS zijn voor iedereen anders, omdat het afhankelijk is van de plek in het centrale zenuwstelsel waar ontstekingen ontstaan. De gemiddelde leeftijd waarop de diagnose MS gesteld wordt is 32 jaar. MS komt ongeveer 2x zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Waarschijnlijk spelen de geslachtshormonen – oestrogeen, progesteron en testosteron – hierbij een belangrijke rol, maar de exacte oorzaak van multiple sclerose is niet bekend. Opvallend is wel dat MS vaker voorkomt in koudere landen. Zonlicht en vitamine D lijkt daarom ook een rol spelen. 

Er zijn 4 soorten MS:
  • Clinically Isolated Syndrome (CIS); een eenmalige aanval die lijkt op MS. Na een CIS-aanval wordt onderzocht of het daadwerkelijk om MS gaat. Dat is het geval bij 3 tot 7 van de 10 mensen.
  • Relapsing Remitting MS (RRMS); ca. 80 - 85% van de MS-patiënten heeft deze vorm van MS. Aanvallen en herstel wisselen elkaar af. Tijdens herstel kunnen klachten van MS verminderen of verdwijnen. Wanneer een aanval maar 1 á 2 keer voorkomt en er is sprake van (bijna) volledig herstel, spreken we van benigne of goedaardige MS. Dit komt echter maar zelden voor.
  • Secundair-progressieve MS (SPMS); ca. 40% van de mensen met MS krijgt uiteindelijk met deze vorm te maken. Het lichaam is steeds slechter in staat om de ontstane schade te repareren. Bestaande klachten verergeren en nieuwe klachten herstellen niet meer geheel.
  • Primair-progressieve MS (PPMS); ca. 10% van de mensen met MS lijdt aan deze zware vorm van de ziekte. Symptomen verergeren geleidelijk, maar meestal zonder duidelijke MS-aanvallen. Soms volgen de aanvallen elkaar juist in een snel tempo op. Deze vorm van MS komt vooral voor bij mensen die op latere leeftijd de diagnose multiple sclerose krijgen.

MS is niet te genezen, wel te verlichten

MS is niet erfelijk, maar de aanleg voor de ziekte kun je wel erven. Of MS getriggerd wordt, ligt naast genetische factoren, hormonen en omgevingsomstandigheden ook deels aan je voedingspatroon en leefstijl. Zo is inmiddels bewezen dat roken, alcohol, chronische stress en overgewicht MS kunnen uitlokken, evenals vermoeidheid, warmte, hygiëne, toxines en zware metalen belasting of een (virus)infectie zoals het Eppstein Barr virus (veroorzaker ziekte van Pfeiffer). Als je eenmaal MS hebt, heeft dat veel invloed op je leven. Je kunt er niet van genezen. Toch kun je - vooral in het beginstadium en bij milde klachten - zelf wel iets doen. Door zoveel mogelijk te blijven bewegen, goed te luisteren naar je lichaam en op tijd rust te nemen, kun je klachten enigszins beperken. Probeer daarnaast stress te voorkomen en voldoende ontspanning te vinden. Om je hersenen actief te houden is lezen of puzzelen een optie. Verder is het belangrijk vooral gezond te eten om op gewicht te blijven en je weerstand te verhogen.  

Meest voorkomende klachten
  • Ernstige, langdurige vermoeidheid
  • Wazig of dubbel zien
  • Pijn aan je gezicht of ogen
  • Tintelende of slapende lichaamsdelen
  • Zwakke of stijve spieren
  • Gevoelsstoornissen (warm/koud)
  • Problemen met de stoelgang
  • Verminderd geheugen
  • Verminderde concentratie en focus
  • Moeite met praten

Chinese geneeskunde kan klachten verminderen

MS verloopt bij iedereen anders. Binnen de Chinese geneeskunde wordt MS dan ook benaderd vanuit de klachten die je hebt. Meestal wordt acupunctuur toegepast, soms in combinatie met kruidentherapie, voeding- en levensstijl advies. Helaas is bij de progressieve vormen van MS weinig succes meer te behalen met acupunctuur. Acupunctuur is vooral effectief gebleken bij het verminderen van o.a. trillen (tremoren), spierkrampen, stijfheid van spieren, bewegingsmoeilijkheden, pijn, diarree, constipatie, vermoeidheid, slapeloosheid (insomnia), mentale depressie en andere psychische klachten. 

Heb jij Multiple Sclerose en ben je op zoek naar natuurlijke tips? Hierbij nog een aantal algemene tips op een rijtje:

Tip 1: eet regelmatig, gezond en gevarieerd

Even snel tussendoor eten, eten tijdens werk of studie, achter de computer, op onregelmatige tijden of soms gewoon overslaan... het is funest voor mensen met MS. Maaltijden overslaan en onvoldoende eten gedurende de dag kan letterlijk je hoofd doen tollen. Je voelt je slap en futloos, omdat je suikerspiegel te veel schommelt. Probeer op vaste tijden te eten en kies voor een voedingspatroon rijk aan groenten, fruit, volkoren producten, vette vis en noten. Vermijd geraffineerde suikers, lightproducten en alcohol zoveel mogelijk. Ook cafeïne - zoals koffie, thee, ijsthee, cola, energy drinks, chocolademelk en chocolade - kun je beter zoveel mogelijk laten staan. Neem hiervoor in de plaats liever een gezonde energieboost; groene thee, een infusie van gehakte gember en kurkuma of een groene smoothie met vooral (blad)groenten, eventueel aangevuld met fruit. Blauwe bessen met spinazie is een mogelijkheid. Courgette en banaan is een topcombinatie. 

Tip 2: ga voor een mediterraan dieet

Uit verschillende studies blijkt dat het mediterrane dieet zeer interessant kan zijn voor mensen met MS. Het mediterraan dieet is gebaseerd op het traditionele voedingspatroon van landen rondom de Middellandse Zee. Dit dieet is rijk aan vis, fruit, groenten, specerijen en olijfolie, en bevat weinig verzadigde vetten, suiker en zout. Vlees en gevogelte worden er, net als wijn, zuivel en zoetigheden, slechts in beperkte mate gegeten. In een mediterraan dieet staan plantaardige voedingsmiddelen aan de basis van elke maaltijd. Groenten als tomaten, courgettes en paprika staan centraal en er wordt rijkelijk gebruik gemaakt van knoflook, uien, azijn, citroen en specerijen zoals rozemarijn, salie, tijm, peterselie, basilicum en oregano. Olijfolie is er de voornaamste leverancier van vetten. Het bekende Jelink dieet gaat hierin nog een stapje verder.

Tip 3: vitamines B12 en D aanvullen

Uit onderzoek blijkt een groot deel van de MS patiënten een vitamine tekort te hebben. Met name foliumzuur, vitamine B12 en vitamine D lijken belangrijke boosdoeners. Het is dan ook zinvol om deze vitamines aan te vullen met suppletie. Daarnaast wordt visolie geadviseerd. Visolie bevat Omega 3 vetzuren die het lichaam nodig heeft om celwanden en zenuwbanen te onderhouden. Het heeft een ontstekingsremmende werking en een beschermend effect op hart en bloedvaten. 

Let bij het kopen van een suppletie dat de hulpstoffen organisch gebonden zijn in plaats van anorganisch, omdat organische hulpstoffen beter worden opgenomen door het lichaam. Voorbeelden van organische hulpstoffen zijn citraat, tauraat, gluconaat, malaat, picolinaat en bisglycinaat. Voorbeelden van anorganische hulpstoffen zijn oxide, sulfaat, chloride, carbonaat en hydroxide. Helaas bevatten de goedkopere (huis) merken, maar ook sommige duurdere A merken vooral anorganische hulpstoffen, dus kijk goed naar de ingrediëntenlijst op de verpakking. Zelf ben ik erg te spreken over de merken Orthica, Golden Naturals, Bonusan en Vitakruid.

Tip 4: verminder inspanning en stress

Makkelijker gezegd dan gedaan, maar overmatige inspanning en stress zijn triggers voor pijnklachten en verzwakken je lichaam. Door veel uren achter elkaar te sporten, werken of studeren zonder voldoende rust krijgt je lichaam niet de kans om te herstellen. Dit geldt ook voor langdurige stress. Een langdurig (chronisch) teveel aan adrenaline en cortisol kan spijsverteringsproblemen geven, slapeloosheid en vermoeidheid verergeren, problemen met de bloeddruk geven, hoofdpijn veroorzaken, spierpijn en spierstijfheid verergeren, de nieren uitputten, gewichtstoename m.n. in de buikstreek veroorzaken en het (korte termijn) geheugen aantasten. Allemaal zaken die je nou net niet wil. Dus wees lief voor jezelf en bouw momentjes van ontspanning in. Ga wandelen in de buitenlucht, probeer eens een lesje yoga of mindfulness, boek een massage of ga floaten.

Tip 5: blijf in beweging

Beweging is belangrijk, zeker bij MS. Als de gewrichten, spieren en pezen niet bewogen worden, worden ze alleen maar stijver en pijnlijker. De beweging mag alleen niet te veel belasten. Wandelen of joggen in de buitenlucht, fietsen, Qi Gong (Chi Kung), Tai Chi, yoga of oefeningen in het water zijn daarom een optie om klachten te verminderen. Bij ernstige stijfheid of bewegingsbeperking kan oefentherapie Cesar, Mensendieck of fysiotherapie zinvol zijn, waarbij de nadruk zal liggen op bewegingstherapie.

Tip 6: klachten verminderen met acupunctuur

Acupunctuur kan chronische ziekten zoals MS niet genezen maar wel de ziekteverschijnselen onderdrukken, verminderen en progressiviteit terugdringen. Het kan worden ingezet naast de reguliere behandeling en is inmiddels bewezen effectief gebleken bij patiënten met Multiple Sclerose voor zowel pijnverlichting als het behandelen van o.a. vermoeidheid, een betere spiercontrole, vermindering van spasmen en een grotere controle over de blaasspier. Lees meer over acupunctuur...

Tip 7: versterk je lichaam met kruiden 

Kruidengeneeskunde kan verlichting geven bij vrijwel alle symptomen van MS, óók in combinatie met medicijnen. Als tinctuur bieden kruiden de beste ondersteuning, omdat ze dan van binnenuit kunnen werken. Maar je kunt ook zelf thuis gebruik maken van kruiden. Zo worden kamille, citroenmelisse en lavendel het meest gebruikt om te ontspannen en de slaap te bevorderen. En helpt rode zonnehoed (echinacea) je weerstand te verhogen. Lees meer over kruiden...