ARTROSE

Wind, Damp en Koude met onderliggend Nier zwakte

Beschadiging aan het kraakbeen

Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma. In Nederland hebben 1,26 miljoen mensen artrose in één of meerdere gewrichten. Artrose is een ziektebeeld aan het kraakbeen in de gewrichten en wordt vaak ook wel ‘gewrichtsslijtage’ genoemd. Dat laatste klopt niet helemaal, want ook jonge mensen kunnen artrose krijgen. Artrose ontstaat doordat er meer kraakbeen verdwijnt in de gewrichten dan door het lichaam geproduceerd kan worden en ook de hoeveelheid vloeistof om het gewricht te smeren, vermindert. Die vloeistof is nodig om het gewricht soepel te laten draaien en schokken te absorberen. Door de artrose drogen de gewrichten uit en kunnen de botten over elkaar gaan schuren, wat veel pijn veroorzaakt.

Artrose kan elk gewricht in het lichaam beïnvloeden. In sommige gevallen kan de ontsteking ook huid, spieren en organen aantasten. Voorbeelden hiervan zijn osteoartritis, reumatoïde artritis en jicht. Het heeft invloed op de gewrichten van o.a. handen, nek, knieën en heupen. Slijtage aan de gewrichten begint al tussen het dertigtigste en veertigste levensjaar, maar leidt pas op middelbare- en oudere leeftijd in enkele gevallen tot klachten. Deze vorm noemen we primaire artrose. De oorzaak hiervoor is erfelijke aanleg en natuurlijke afbraak. Ook kan artrose ontstaan door overbelasting, trauma of langdurige immobilisatie. Men spreekt dan van secundaire artrose. 

Artrose wordt regelmatig verward met artritis. Ondanks dat beiden gecategoriseerd worden als gewrichtsaandoening is er een belangrijk verschil. Artrose heeft namelijk betrekking op een beschadiging aan het kraakbeen, terwijl er bij artritis sprake is van een auto-immuunziekte veroorzaakt door een ontsteking in het gewrichtskapsel. Meer informatie over artritis lees je hier...

Artrose; bi-syndroom met onderliggende Nier zwakte

Binnen de Chinese geneeskunde wordt artrose gezien als zogenaamd bi-syndroom met onderliggende zwakte van Nier, Lever en/of Milt. Een bi-syndroom ontstaat door een combinatie van 3 externe factoren; Wind, Koude, Hitte, Damp of Droogte. In de meeste gevallen wordt artrose veroorzaakt door een ​​combinatie van Wind, Koude en Damp. Een dergelijke invasie belemmert de meridianen, wat leidt tot een verminderde Qi en bloed circulatie, met pijn tot gevolg. De Nier worden van oudsher beschouwd als het primaire orgaan dat betrokken is bij de ontwikkeling van artrose, omdat de Nier - en zijn essentie Jing - verantwoordelijk is voor de vorming van botten; groei en ontwikkeling. Daarnaast zijn de Lever en Milt vaak betrokken.

Meest voorkomende klachten:
  1. Pijnlijke gewrichten
  2. Stijfheid van de gewrichten (vooral in ochtend)
  3. Krakende gewrichten
  4. Beperking van mobiliteit 
  5. Vochtophoping in het gewricht
  6. Ontstekingen (in later stadium)
  7. Bot uitlopers, of kleine stukjes bot die rond de aangetaste gewrichten groeien
Ondanks dat artrose niet te genezen is, kunnen onderstaande tips wel invloed uitoefenen op de kwaliteit van het kraakbeen en de mate van (gewrichts-)klachten. De moeite waard dus om eens kritisch te bekijken.

Tip 1: let op je voeding

Uit verschillende studies blijkt dat het mediterrane dieet zeer interessant kan zijn voor reumapatiënten. Het werkt niet alleen pijn verminderend door de vele ontstekingsremmende voedingsmiddelen, ook draagt dit dieet bij aan de versoepeling van gewrichten. Het mediterraan dieet is gebaseerd op het traditionele voedingspatroon van landen rondom de Middellandse Zee. Dit dieet is rijk aan vis, fruit, groenten, specerijen en olijfolie, en bevat weinig verzadigde vetten, suiker en zout. Vlees en gevogelte worden er, net als wijn, zuivel en zoetigheden, slechts in beperkte mate gegeten. In een mediterraan dieet  staan plantaardige voedingsmiddelen aan de basis van elke maaltijd. Groenten als tomaten, courgettes en paprika staan centraal en er wordt rijkelijk gebruik gemaakt van knoflook, uien, azijn, citroen en specerijen zoals rozemarijn, salie, tijm, peterselie, basilicum en oregano. Olijfolie is er de voornaamste leverancier van vetten. Uit onderzoek is gebleken dat olijfolie een ontstekingsremmend effect heeft, dat lijkt op de werking van Ibuprofen.  

Tip 2: kies 'goede' vetten

Goede vetten zijn voor de gewrichten een echt smeermiddel. Zoals een beetje vet een roestig fietsslot weer soepel laat lopen, doet vet hetzelfde in het lichaam. Omdat bij artrose ook ontstekingen kunnen ontstaan is het belangrijk bewust om te gaan met de inname van vetten. Niet alle vetten zijn namelijk even gezond en zeker niet in het geval van artrose. Door ons huidige westerse voedingspatroon met veel voorbewerkt eten krijgen we makkelijk een overschot aan het omega 6 vetzuur linolzuur binnen. Linolzuur wordt omgezet in arachidonzuur en kan een ontstekingsreactie verergeren en langer laten voortduren. Linolzuur zit onder andere in margarine, bak- en braadboters en zonnebloemolie. Ook de meeste bewerkte producten zoals koekjes, crackers en gebak bevatten veel linolzuur en transvetten. Deze kun je dus beter vermijden.

Een belangrijke voedingstip bij artrose is vette vis te eten. Denk aan zalm, haring, sardines en makreel. Eet daarom het liefst een paar keer per week vette vis. Gebruik verder vooral versgeperste extra vierge olijfolie en biologische oliën. Om te bakken en braden zijn biologische kokosolie, roomboter en ghee een goede optie. Voor koud gebruik kun je biologische pompoenpitolie, sesamolie, avocado-olie, macadamia-olie, hennepolie en walnootolie gebruiken. Ook ongebrande noten, avocado’s en olijfolie bevatten goede vetten. 

Tip 3: ontzuren van je lichaam

Al het voedsel wat we eten heeft invloed op de zuur-base balans in het lichaam. Wanneer voedsel wordt verteerd, blijven er – afhankelijk van het soort voedingsproduct – resten over: zuren of basen. Dit zijn tegenovergestelden van elkaar. Kraakbeen bestaat voornamelijk uit water en stoffen zoals glucosamine en chondroïtine. Door verzuring kan er in de cellen van het kraakbeen minder water gebonden worden. De vloeistofcompartimenten rondom de gewrichten kunnen dan van een vloeibare vorm naar een gel-vorm gaan. De kwaliteit en ‘sponzigheid’ van het kraakbeen kan hierdoor ook stuk afnemen. Bij artrose is het belangrijk dat de hoeveelheid zuren en basen in balans blijft. Een overschot van zuren wordt namelijk door het bloed afgestoten naar de bindweefsels zoals het kraakbeen en de banden en pezen rondom de gewrichten en kan daar voor pijn en stijfheid zorgen. 

Door minder verzurende voedingsmiddelen te eten en juist meer te focussen op voedingsmiddelen die basisch ofwel alkalisch zijn, kun je dit evenwicht herstellen. Sterk bewerkt voedsel, fastfood, suikers, frisdrank, energy drinks, alcohol en koffie, maar ook zuivel (melk, yoghurt, kaas), granen en noten laten veel zuren achter. Basische en dus ontzurende voedingsmiddelen zijn groenten, fruit, kruiden en specerijen, water en kruidenthee. Een uitgebreid overzicht van voedingsmiddelen vindt je o.a. bij Alka. Hier vind je ook andere methoden om de zuurtegraad van je lichaam te verlagen.

Tip 4: zorg voor voldoende vitamines en mineralen

Pijn en medicatie vreten energie en tasten het afweersysteem aan. Ook de hormoonhuishouding raakt verstoord. Dat alles zorgt voor verlies aan bouwstoffen, vitaminen en mineralen. Het is dan ook belangrijk dat je voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Bij reumatische aandoeningen ligt de nadruk hiervan bij de vitamines B, C en D, en de mineralen koper, zink, ijzer, seleen, borium en magnesium. Daarnaast wordt visolie geadviseerd. Visolie bevat Omega 3 vetzuren die het lichaam nodig heeft om celwanden en zenuwbanen te onderhouden. Het heeft een ontstekingsremmende werking en een beschermend effect op hart en bloedvaten. Daarnaast zijn er onderzoeken die aangeven dat visolie o.a. gewrichtspijn kan verlichten. Bijzonder detail is dat visolie de ontstekingsremmende werking van olijfolie lijkt te versterken. De combinatie van visolie met olijfolie in een mediterraan dieet werkt waarschijnlijk beter en sneller dan alleen visolie of olijfolie.

Tip 5: vul aan met suppletie

Mocht je onvoldoende voedingsstoffen uit je voeding halen, dan is het raadzaam om ze als suppletie bij te slikken. Let bij het kopen van een suppletie dat de hulpstoffen organisch gebonden zijn in plaats van anorganisch, omdat organische hulpstoffen beter worden opgenomen door het lichaam. Voorbeelden van organische hulpstoffen zijn citraat, tauraat, gluconaat, malaat, picolinaat en bisglycinaat. Voorbeelden van anorganische hulpstoffen zijn oxide, sulfaat, chloride, carbonaat en hydroxide. Helaas bevatten de goedkopere (huis) merken, maar ook sommige duurdere A merken vooral anorganische hulpstoffen, dus kijk goed naar de ingrediëntenlijst op de verpakking. Zelf ben ik erg te spreken over de merken Orthica, Golden Naturals, Bonusan en Vitakruid.

Tip 6: blijf in beweging

Beweging is belangrijk, zeker bij reuma. Als de aangedane gewrichten, spieren en pezen niet bewogen worden, worden ze alleen maar stijver en pijnlijker. De beweging mag alleen niet te veel belasten. Qi Gong (Chi Kung), Tai Chi, yoga of oefeningen in het water zijn daarom een optie om klachten te verminderen. Bij ernstige stijfheid, bewegingsbeperking of spierartrose kan oefentherapie Cesar, Mensendieck of fysiotherapie zinvol zijn, waarbij de nadruk zal liggen op bewegingstherapie.

Tip 7: klachten aanpakken met acupunctuur

Acupunctuur kan eenmaal beschadigde gewrichten niet genezen, maar kan wel een verergering van de klachten tegengaan door het immuunsysteem te versterken. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat acupunctuur zinvol is bij de behandeling van pijn en ontstekingen bij artrose. Het blijkt zelfs vaak beter te helpen dan medicatie. Een groot voordeel van acupunctuur is dat er geen bijwerkingen zijn. Lees meer over acupunctuur...

Tip 8: versterk je lichaam met kruiden

Kruidengeneeskunde kan verlichting geven bij vrijwel alle reumatische aandoeningen, óók in combinatie met medicijnen. Als tinctuur bieden kruiden de beste ondersteuning, omdat ze dan van binnenuit kunnen werken. Maar je kunt ook zelf thuis gebruik maken van kruiden. Zo geeft Arnica-zalf (Valkruid) bijvoorbeeld verlichting bij handartrose, gewrichtspijnen en -zwellingen, blauwe plekken of bloeduitstortingen. Thee van gedroogde kamille, duizendblad, salie, brandnetel, citroenmelisse of venkel werkt zuiverend, ontspannend en zuurafdrijvend. Lees meer over kruiden...